導言：ภ.ง.ด.90 คืออะไร？ทำไมคุณต้องทำความเข้าใจสิ่งนี้?
สำหรับผู้มีรายได้ในประเทศไทย การเข้าใจระบบภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาไม่ใช่แค่เรื่องของกฎหมาย แต่คือส่วนสำคัญของแผนการเงินส่วนบุคคลที่ดี โดยเฉพาะแบบแสดงรายการภาษี ภ.ง.ด.90 ซึ่งเป็นหัวใจหลักในการยื่นภาษีสำหรับผู้ที่มีรายได้หลากหลายช่องทาง ไม่ว่าจะเป็นฟรีแลนซ์ เจ้าของกิจการรายย่อย ผู้ให้เช่าทรัพย์สิน หรือผู้ลงทุน ล้วนมีโอกาสต้องยื่นแบบนี้ทั้งสิ้น บทความนี้จะพาคุณเจาะลึกทุกมุมของ ภ.ง.ด.90 ตั้งแต่ความหมาย กลุ่มผู้ต้องยื่น ขั้นตอนการยื่นผ่านระบบออนไลน์ ไปจนถึงการเปรียบเทียบกับแบบภาษีอื่นอย่าง ภ.ง.ด.91 และ ภ.ง.ด.94 เพื่อให้คุณจัดการภาระภาษีได้อย่างถูกต้องและได้ประโยชน์สูงสุด
เราจะเน้นให้ข้อมูลที่ใช้ได้จริงสำหรับผู้ประกอบอาชีพอิสระ เจ้าของธุรกิจขนาดเล็ก ผู้ให้เช่า และผู้ที่มีรายได้จากการลงทุน ซึ่งมักมีข้อสงสัยเกี่ยวกับการคำนวณภาษี การหักค่าใช้จ่าย และการใช้สิทธิลดหย่อนอย่างเหมาะสม นอกจากนี้ยังมีคำแนะนำเกี่ยวกับกลยุทธ์การวางแผนภาษีล่วงหน้า การหลีกเลี่ยงข้อผิดพลาดที่พบบ่อย และเคล็ดลับที่ช่วยให้คุณยื่นภาษีได้อย่างมั่นใจ ไม่ต้องกังวลกับการถูกเรียกตรวจสอบในภายหลัง
ภ.ง.ด.90 คืออะไรกันแน่？ใครต้องยื่น?
ภ.ง.ด.90 คืออะไร? และขอบเขตการบังคับใช้
ภ.ง.ด.90 หรือแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดา มาตรา 40 (1) – (8) เป็นแบบฟอร์มหลักที่ใช้ยื่นภาษีประจำปีสำหรับผู้มีรายได้จากหลายแหล่ง โดยไม่ได้จำกัดอยู่แค่เงินเดือนจากนายจ้างแห่งเดียว ต่างจากแบบอื่นที่ใช้เฉพาะกลุ่มเฉพาะคน ภ.ง.ด.90 เหมาะกับผู้ที่มีรายได้ครอบคลุมเงินได้ตามมาตรา 40 ตั้งแต่ข้อ 1 ถึง 8 ของประมวลรัษฎากร ซึ่งครอบคลุมรายได้เกือบทุกประเภทที่บุคคลธรรมดาอาจได้รับในรอบปีภาษี
รายได้ที่ต้องนำมาคำนวณผ่านแบบ ภ.ง.ด.90 ได้แก่
- เงินได้ประเภทที่ 1: เงินเดือน ค่าจ้าง เบี้ยเลี้ยง โบนัส จากหลายแหล่ง
- เงินได้ประเภทที่ 2: ค่าธรรมเนียม ค่านายหน้า ค่าส่วนลด
- เงินได้ประเภทที่ 3: ค่าลิขสิทธิ์ ค่ากู๊ดวิลล์ หรือสิทธิอื่นที่ได้รับจากการใช้ทรัพย์สินทางปัญญา
- เงินได้ประเภทที่ 4: ดอกเบี้ย เงินปันผล ส่วนแบ่งกำไรจากกองทุนรวมหรือหุ้น
- เงินได้ประเภทที่ 5: ค่าเช่าทรัพย์สิน เช่น บ้าน คอนโด ที่ดิน หรือรถยนต์
- เงินได้ประเภทที่ 6: รายได้จากการประกอบวิชาชีพอิสระ เช่น แพทย์ ทนาย วิศวกร สถาปนิก ศิลปิน นักบัญชี
- เงินได้ประเภทที่ 7: รายได้จากการรับเหมาก่อสร้าง หรืองานโครงการ
- เงินได้ประเภทที่ 8: รายได้จากธุรกิจพาณิชย์ เกษตร อุตสาหกรรม การขนส่ง หรือการค้าขายทั่วไปที่ไม่เข้าข่ายอื่น
หากคุณมีรายได้จากสองประเภทขึ้นไป หรือมีรายได้ที่ไม่ใช่เงินเดือนประจำ คุณควรพิจารณาการยื่น ภ.ง.ด.90 เป็นอันดับแรก
ใครบ้างที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.90?
ภ.ง.ด.90 ไม่ใช่แค่แบบสำหรับคนมีรายได้มาก แต่เป็นหน้าที่ของผู้มีรายได้หลากหลายประเภท แม้รายได้รวมจะไม่สูงมาก หากเข้าเกณฑ์รายได้พึงประเมินหลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนแล้วยังเกิน 150,000 บาท ก็ต้องยื่น กลุ่มบุคคลที่มักต้องยื่นแบบนี้มีดังนี้
- ฟรีแลนซ์และผู้ทำงานอิสระ: เช่น นักออกแบบ ผู้เขียนสคริปต์ ช่างภาพ ที่ปรึกษา ครูสอนพิเศษ ผู้พัฒนาเว็บไซต์ ที่รับงานจากหลายที่โดยไม่มีนายจ้างถาวร
- เจ้าของกิจการรายย่อย: ไม่ว่าจะเป็นร้านค้าออนไลน์ ร้านอาหาร ร้านกาแฟ หรือแผงลอย ที่มีรายได้จากการขายสินค้าหรือบริการ
- ผู้ให้เช่าทรัพย์สิน: ผู้ที่ให้เช่าบ้าน คอนโด ห้องพัก ที่ดิน หรือรถยนต์ และมีรายได้ประจำ
- นักลงทุน: ผู้ที่ได้รับเงินปันผลจากหุ้น กองทุนรวม หรือดอกเบี้ยจากพันธบัตร ที่ต้องนำมารวมคำนวณภาษีหากไม่ได้รับการยกเว้น
- ผู้รับจ้างรายครั้งคราว: เช่น ผู้ขับรถส่งอาหาร (Grab, Foodpanda) ผู้ให้บริการที่พัก (Airbnb) หรือผู้ให้บริการขนส่งรายย่อย
- ผู้สร้างสรรค์เนื้อหา: ยูทูบเบอร์ นักเขียนหนังสือ นักแต่งเพลง ที่ได้รับรายได้จากแพลตฟอร์มต่าง ๆ
หากคุณอยู่ในกลุ่มเหล่านี้ แม้รายได้จะไม่สูงมาก แต่มีความต่อเนื่องและเข้าเกณฑ์การยื่นภาษี คุณมีหน้าที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.90 เพื่อแสดงรายได้และชำระภาษีตามกฎหมาย
ภ.ง.ด.90 vs ภ.ง.ด.91 vs ภ.ง.ด.94：ความแตกต่างที่สำคัญและแนวทางการตัดสินใจ
ภ.ง.ด.90 และ ภ.ง.ด.91 แตกต่างกันอย่างไร?
หลายคนมักสับสนระหว่าง ภ.ง.ด.90 กับ ภ.ง.ด.91 ทั้งสองแบบเป็นแบบยื่นภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาประจำปี แต่กลุ่มเป้าหมายและขอบเขตการใช้งานต่างกันอย่างชัดเจน ดังนี้
| คุณสมบัติ | ภ.ง.ด.90 | ภ.ง.ด.91 |
|---|---|---|
| ประเภทเงินได้ที่ใช้ | เงินได้ทุกประเภทตามมาตรา 40(1) ถึง (8) | เฉพาะเงินได้ประเภทที่ 1 (เงินเดือน ค่าจ้าง) จากนายจ้างเพียงแห่งเดียว |
| กลุ่มผู้ยื่น | ผู้มีรายได้หลายประเภท, ผู้ประกอบอาชีพอิสระ, เจ้าของธุรกิจ, ผู้ให้เช่า, ผู้ลงทุน | ลูกจ้างประจำที่มีเงินเดือนจากนายจ้างแห่งเดียว และไม่มีรายได้อื่นใดเพิ่มเติม |
| ความซับซ้อน | สูงกว่า เนื่องจากรวมรายได้หลายประเภท และการหักค่าใช้จ่ายอาจต้องใช้หลักฐานหรือคำนวณตามจริง | ต่ำกว่า สามารถหักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 40% หรือไม่เกิน 60,000 บาท ได้ทันที |
แนวทางการตัดสินใจอย่างง่าย:
- มีแค่เงินเดือนจากบริษัทเดียว และไม่มีรายได้อื่นเลย → ยื่น ภ.ง.ด.91
- มีเงินเดือนจากบริษัทเดียว แต่มีรายได้เสริม เช่น ขายของออนไลน์ ค่าเช่า หรือรับงานฟรีแลนซ์ → ยื่น ภ.ง.ด.90
- ไม่มีงานประจำ แต่มีรายได้จากหลายช่องทาง เช่น ฟรีแลนซ์ ค่าเช่า หรือขายสินค้า → ยื่น ภ.ง.ด.90 เท่านั้น
หากคุณไม่แน่ใจว่ารายได้เสริมของคุณเข้าข่ายหรือไม่ ให้ถามตัวเองว่า “รายได้นี้เข้าข่ายเงินได้ประเภทไหน?” หากไม่ใช่เงินเดือนจากนายจ้างแห่งเดียว โอกาสที่คุณต้องยื่น ภ.ง.ด.90 มีสูง
ภ.ง.ด.94 คืออะไร? และความสัมพันธ์กับการยื่นภาษีประจำปี
ภ.ง.ด.94 หรือแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาครึ่งปี เป็นแบบฟอร์มที่ใช้สำหรับผู้มีรายได้บางประเภทที่ต้องชำระภาษีล่วงหน้าในช่วงครึ่งปีแรก (มกราคม – มิถุนายน) โดยเฉพาะผู้ที่มีรายได้ประเภท 5 ถึง 8 เช่น ค่าเช่า วิชาชีพอิสระ รับเหมา หรือธุรกิจ
ใครต้องยื่น ภ.ง.ด.94?
ผู้ที่มีรายได้ตามมาตรา 40(5) – (8) และมีรายได้พึงประเมินตั้งแต่ 60,000 บาทขึ้นไป (หรือ 120,000 บาทหากจดทะเบียนสมรส) ในช่วงครึ่งปีแรก จำเป็นต้องยื่น ภ.ง.ด.94 ภายในเดือนกันยายนของปีภาษีนั้น
ความสัมพันธ์กับ ภ.ง.ด.90:
ภ.ง.ด.94 เป็นการชำระภาษีล่วงหน้า ซึ่งเมื่อถึงเวลาต้องยื่น ภ.ง.ด.90 สำหรับทั้งปี (ภายในเดือนมีนาคมของปีถัดไป) ภาษีที่ชำระผ่าน ภ.ง.ด.94 สามารถนำมาหักออกจากยอดภาษีที่ต้องชำระจริงได้ หากชำระเกินก็ได้รับคืน หรือหากชำระน้อยก็จ่ายเพิ่มเติม ดังนั้น ผู้ที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.94 มักต้องยื่นทั้งสองแบบในรอบปีเดียวกัน
ขั้นตอนการยื่น ภ.ง.ด.90: จากการเตรียมเอกสารสู่การชำระภาษีออนไลน์ (ภาคปฏิบัติ)
การเตรียมพร้อมก่อนยื่น: รายการเอกสารและข้อมูลที่จำเป็น
การเตรียมเอกสารล่วงหน้าคือกุญแจสำคัญที่ทำให้การยื่นภาษีราบรื่นและแม่นยำ ยิ่งคุณจัดเก็บข้อมูลตลอดปีได้ดีเท่าไร การยื่นภาษีก็ยิ่งง่ายขึ้นเท่านั้น นี่คือรายการเอกสารที่คุณควรมีก่อนเริ่ม
- ข้อมูลส่วนตัว: เลขประจำตัวประชาชน วันเดือนปีเกิด ที่อยู่ปัจจุบัน เบอร์โทรศัพท์ และอีเมล
- เอกสารแสดงรายได้:
- หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (ทวิ 50) จากทุกแหล่งที่จ่ายเงินให้คุณ
- สัญญาเช่า (สำหรับผู้ให้เช่า)
- ใบแจ้งยอดเงินปันผล ดอกเบี้ย หรือส่วนแบ่งกำไร
- สมุดบัญชีรายรับ-รายจ่าย หรือระบบบันทึกรายการขาย (สำหรับผู้ทำธุรกิจ)
- เอกสารค่าลดหย่อน:
- ใบเสร็จเบี้ยประกันชีวิต ประกันสุขภาพ หรือประกันบำนาญ
- ใบเสร็จบริจาค (ทั่วไป พิเศษเพื่อการศึกษา กีฬา ฯลฯ)
- ใบสั่งซื้อกองทุนรวม SSF หรือ RMF
- ใบรับรองการชำระดอกเบี้ยเงินกู้เพื่อซื้อบ้าน
- เอกสารแสดงการอุปการะบิดามารดาหรือคนพิการ
- ใบเสร็จค่าคลอด หรือค่าดูแลเด็ก (หากมีสิทธิ์)
- ข้อมูลบัญชีธนาคาร: เพื่อใช้ในการรับเงินคืนภาษี (ควรเป็นบัญชีที่ผูกกับ PromptPay)
เพื่อความมั่นใจ คุณสามารถดาวน์โหลด รายการตรวจสอบเอกสาร ภ.ง.ด.90 จากเว็บไซต์กรมสรรพากร ใช้เป็นแนวทางในการเตรียมตัว
คู่มือการใช้งานระบบยื่นภาษีออนไลน์ของกรมสรรพากร (e-Filing)
การยื่นภาษีผ่านระบบ e-Filing ของกรมสรรพากรเป็นวิธีที่รวดเร็ว สะดวก และลดความผิดพลาดได้มาก เพราะระบบจะช่วยคำนวณภาษีและตรวจสอบข้อมูลเบื้องต้นให้คุณ
ขั้นตอนการยื่นภาษี ภ.ง.ด.90 ออนไลน์:
- เข้าสู่เว็บไซต์กรมสรรพากร: ไปที่ www.rd.go.th แล้วเลือกเมนู “ยื่นแบบออนไลน์”
- เข้าสู่ระบบหรือลงทะเบียน:
- หากเคยใช้งานแล้ว: ใส่เลขประจำตัวประชาชนและรหัสผ่าน
- หากยังไม่เคย: ลงทะเบียนผู้ใช้ใหม่ โดยกรอกข้อมูลส่วนตัวและตั้งรหัสผ่าน
- เลือกแบบแสดงรายการ: เลือก “ภ.ง.ด.90”
- กรอกข้อมูลรายได้:
- ระบบจะดึงข้อมูลรายได้ที่มีการหัก ณ ที่จ่ายไว้แล้วอัตโนมัติ (หากนายจ้างหรือผู้จ่ายเงินได้รายงานข้อมูล)
- เพิ่มรายได้ที่ยังไม่ปรากฏ เช่น ค่าเช่า รายได้จากการขายของ หรืองานฟรีแลนซ์
- เลือกวิธีหักค่าใช้จ่าย: แบบเหมา (มัก 50% หรือ 60%) หรือแบบตามจริงพร้อมหลักฐาน
- กรอกข้อมูลค่าลดหย่อน:
- ระบุค่าลดหย่อนที่คุณมีสิทธิ์ เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว คู่สมรส บุตร เบี้ยประกัน ดอกเบี้ยบ้าน บริจาค
- ระบบจะคำนวณเงินได้สุทธิและภาษีที่ต้องชำระให้โดยอัตโนมัติ
- ตรวจสอบข้อมูล: ทบทวนทุกช่อง ตรวจสอบเลขประจำตัว ชื่อ-สกุล รายได้ และค่าลดหย่อนให้ถูกต้อง
- ยืนยันการยื่น: กด “ยืนยัน” เพื่อส่งแบบแสดงรายการ
- ชำระภาษีหรือขอคืน:
- หากมีภาษีต้องชำระ: เลือกช่องทางชำระเงิน เช่น PromptPay บัตรเครดิต หรือธนาคาร
- หากมีภาษีคืน: ระบุบัญชีธนาคารเพื่อรับเงินคืน (มักได้รับภายใน 15-45 วัน)
ระบบ e-Filing ยังมีคุณสมบัติ “บันทึกร่าง” ที่ช่วยให้คุณกลับมาทำต่อได้ ซึ่งเหมาะกับผู้ที่ต้องการยื่นอย่างรอบคอบ
ข้อผิดพลาดที่พบบ่อยในการยื่น ภ.ง.ด.90 และกลยุทธ์การหลีกเลี่ยง
การยื่น ภ.ง.ด.90 แม้จะมีระบบช่วย แต่ก็ยังมีจุดที่เสี่ยงต่อข้อผิดพลาดได้ ซึ่งอาจนำไปสู่การถูกเรียกชำระภาษีเพิ่ม เบี้ยปรับ หรือเงินเพิ่มในภายหลัง นี่คือข้อผิดพลาดที่พบบ่อยและวิธีป้องกัน
- ไม่ยื่นหรือยื่นล่าช้า: ถือเป็นความผิดทางกฎหมาย อาจมีเบี้ยปรับไม่เกิน 2,000 บาท และเงินเพิ่ม 1.5% ต่อเดือน
- ลืมรวมรายได้บางประเภท: โดยเฉพาะรายได้เสริมเล็กน้อย เช่น ค่าเช่าห้องพัก รายได้จากแพลตฟอร์มออนไลน์ หรือดอกเบี้ยเงินฝาก
- หักค่าใช้จ่ายผิดวิธี: เช่น ใช้หักแบบเหมาในประเภทที่ต้องใช้ตามจริง หรือใช้หลักฐานไม่ตรงกับประเภทรายได้
- ใช้สิทธิลดหย่อนโดยไม่มีเอกสาร: การใช้สิทธิ์โดยไม่มีใบเสร็จหรือหนังสือรับรอง อาจทำให้ถูกเรียกคืนภาษี
- กรอกข้อมูลส่วนตัวผิด: เช่น เลขบัตรประชาชนผิด ชื่อสกุลสะกดไม่ตรง อาจทำให้การคืนภาษีล่าช้า
- คำนวณผิดแม้ใช้ระบบ: เพราะข้อมูลที่กรอกพื้นฐานผิด เช่น รายได้รวมหรือค่าลดหย่อน
กลยุทธ์ป้องกันข้อผิดพลาด:
- เก็บเอกสารรายได้และค่าลดหย่อนตลอดปี
- ตรวจสอบข้อมูลทุกช่องก่อนกดยืนยัน
- ศึกษาเกณฑ์หักค่าใช้จ่ายและสิทธิลดหย่อนที่ตรงกับอาชีพคุณ
- ปรึกษาผู้เชี่ยวชาญหรือสำนักงานบัญชีหากไม่แน่ใจ
- ใช้ระบบ e-Filing เพื่อลดความผิดพลาดจากมนุษย์
การระมัดระวังตั้งแต่ต้นจะช่วยประหยัดทั้งเวลา ค่าปรับ และความเครียดในภายหลัง
เคล็ดลับการลดหย่อนภาษี: การใช้สิทธิลดหย่อนและยกเว้นภาษีตามกฎหมายไทยอย่างถูกวิธี
การใช้สิทธิลดหย่อนอย่างถูกต้องไม่ใช่การเลี่ยงภาษี แต่เป็นสิทธิ์ที่กฎหมายให้ไว้เพื่อลดภาระภาษีอย่างเป็นธรรม ต่อไปนี้คือกลุ่มสิทธิลดหย่อนหลักที่ผู้ยื่น ภ.ง.ด.90 ควรใช้
- ค่าลดหย่อนส่วนตัวและครอบครัว:
- ส่วนตัว: 60,000 บาท
- คู่สมรส (ไม่มีรายได้): 60,000 บาท
- บุตร: คนละ 30,000 บาท (เพิ่มอีก 30,000 บาท หากเกิดตั้งแต่ปี 2561 เป็นต้นไป)
- บิดามารดา: คนละ 30,000 บาท (อายุ 60 ปีขึ้นไป และมีรายได้ไม่เกิน 30,000 บาท)
- คนพิการหรือทุพพลภาพ: คนละ 60,000 บาท
- ค่าลดหย่อนกลุ่มประกันและการลงทุน:
- เบี้ยประกันชีวิต + สุขภาพ: รวมไม่เกิน 100,000 บาท (ประกันสุขภาพไม่เกิน 25,000 บาท)
- เบี้ยประกันบำนาญ: ไม่เกิน 15% ของรายได้ หรือไม่เกิน 200,000 บาท
- กองทุนสำรองเลี้ยงชีพ / กบข.: ไม่เกิน 500,000 บาท
- SSF + RMF: รวมไม่เกิน 500,000 บาท (ต้องถือครองครบ 5 ปี)
- ค่าลดหย่อนเพื่อสังคมและเศรษฐกิจ:
- ดอกเบี้ยบ้าน: ไม่เกิน 100,000 บาท
- บริจาคทั่วไป: ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหักค่าใช้จ่ายและค่าลดหย่อนอื่น
- บริจาคเพื่อการศึกษา/สาธารณประโยชน์: หักได้ 2 เท่า (แต่ไม่เกิน 10% ของเงินได้หลังหัก)
- โครงการรัฐ: เช่น ช้อปดีมีคืน ต้องติดตามประกาศล่าสุดจากกรมสรรพากร
ตัวอย่างการลดหย่อน:
สมมติคุณเป็นฟรีแลนซ์ มีรายได้รวม 500,000 บาท หักค่าใช้จ่ายแบบเหมา 50% เหลือ 250,000 บาท
- ค่าลดหย่อนส่วนตัว: 60,000 บาท
- เบี้ยประกันชีวิต: 30,000 บาท
- SSF: 20,000 บาท
เงินได้สุทธิ = 250,000 – 60,000 – 30,000 – 20,000 = 140,000 บาท
เนื่องจากเงินได้สุทธิไม่ถึง 150,000 บาท คุณได้รับการยกเว้นภาษีทั้งหมด แม้ไม่ต้องจ่ายภาษี ก็ควรยื่นเพื่อแสดงความโปร่งใส
อย่าลืมเก็บเอกสารทุกฉบับไว้อย่างน้อย 5 ปี เพื่อใช้ตรวจสอบเมื่อกรมสรรพากรขอ
สรุป: จัดการ ภ.ง.ด.90 ได้อย่างง่ายดาย เพื่อชีวิตภาษีที่ชัดเจนยิ่งขึ้น
การเข้าใจและยื่นแบบ ภ.ง.ด.90 อย่างถูกต้องไม่ใช่เรื่องยาก แต่เป็นพื้นฐานสำคัญของผู้มีรายได้หลากหลายในยุคปัจจุบัน ไม่ว่าคุณจะเป็นฟรีแลนซ์ เจ้าของร้านค้า ผู้ให้เช่า หรือนักลงทุน การยื่นภาษีไม่เพียงช่วยให้คุณปฏิบัติตามกฎหมาย แต่ยังเปิดโอกาสให้คุณวางแผนการเงินได้อย่างชาญฉลาด ลดภาระภาษีอย่างถูกต้อง และสร้างวินัยทางการเงินที่ดี
บทความนี้ได้ครอบคลุมทุกมิติของ ภ.ง.ด.90 ตั้งแต่ความหมาย กลุ่มผู้ต้องยื่น การเปรียบเทียบกับแบบอื่น ขั้นตอนการยื่นออนไลน์ ข้อผิดพลาดที่ควรหลีกเลี่ยง และการใช้สิทธิลดหย่อนอย่างมีประสิทธิภาพ หวังว่าข้อมูลเหล่านี้จะช่วยให้คุณยื่นภาษีได้อย่างมั่นใจ ไม่ต้องกังวลกับการถูกตรวจสอบหรือจ่ายเกิน
อย่าลืมว่ากฎหมายภาษีอาจเปลี่ยนแปลงทุกปี ควรติดตามข่าวสารจาก กรมสรรพากร และปรึกษาผู้เชี่ยวชาญเมื่อมีข้อสงสัย เพื่อให้คุณได้รับประโยชน์สูงสุดและปฏิบัติตามกฎหมายอย่างถูกต้อง
คำถามที่พบบ่อย (FAQ)
ภ.ง.ด.90 มีกำหนดเวลายื่นเมื่อไหร่? หากยื่นเกินกำหนดจะมีบทลงโทษอย่างไร?
โดยทั่วไป ภ.ง.ด.90 มีกำหนดเวลายื่นภายในวันที่ 31 มีนาคม ของปีถัดจากปีภาษีนั้นๆ หากยื่นผ่านระบบออนไลน์ (e-Filing) อาจได้รับการขยายเวลาออกไปอีก 8 วัน (ประมาณ 8 เมษายน) หากยื่นเกินกำหนดจะมีเบี้ยปรับและเงินเพิ่มตามกฎหมาย เบี้ยปรับไม่เกิน 2,000 บาท และเงินเพิ่ม 1.5% ต่อเดือนของภาษีที่ต้องชำระ
หากฉันมีทั้งรายได้จากงานประจำและรายได้จากฟรีแลนซ์ ควรยื่น ภ.ง.ด.90 หรือ ภ.ง.ด.91? มีเกณฑ์ง่ายๆ ในการตัดสินใจหรือไม่?
หากคุณมีรายได้จากแหล่งอื่นนอกเหนือจากเงินเดือนจากนายจ้างเพียงแห่งเดียว (เช่น รายได้ฟรีแลนซ์ ค่าเช่า หรือขายของออนไลน์) คุณต้องยื่น ภ.ง.ด.90 เท่านั้น ภ.ง.ด.91 สำหรับผู้ที่มีรายได้ประเภทเงินเดือนจากนายจ้างเพียงแห่งเดียวและไม่มีรายได้อื่นใด
หลังจากยื่น ภ.ง.ด.90 ผ่านระบบ e-Filing ของกรมสรรพากรแล้ว ฉันยังต้องพิมพ์แบบฟอร์มหรือส่งเอกสารใดๆ เพิ่มเติมหรือไม่?
โดยปกติแล้ว เมื่อยื่น ภ.ง.ด.90 ผ่านระบบ e-Filing และได้รับใบเสร็จ/หลักฐานการยื่นแล้ว คุณไม่จำเป็นต้องพิมพ์แบบฟอร์มหรือส่งเอกสารเพิ่มเติมใดๆ ไปยังกรมสรรพากร แต่ควรเก็บหลักฐานทั้งหมด (เช่น หนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย, ใบเสร็จค่าลดหย่อน) ไว้กับตัวอย่างน้อย 5 ปี เพื่อใช้ในการตรวจสอบหากกรมสรรพากรเรียกขอ
ฉันไม่มีงานประจำ แต่มีรายได้จากค่าเช่าอสังหาริมทรัพย์ในประเทศไทย หรือจากการขายสินค้าผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ ฉันจำเป็นต้องยื่น ภ.ง.ด.90 หรือไม่?
ใช่ หากคุณมีรายได้จากค่าเช่าอสังหาริมทรัพย์ (เงินได้ประเภทที่ 5) หรือรายได้จากการขายสินค้าผ่านแพลตฟอร์มออนไลน์ (เงินได้ประเภทที่ 8) และมีรายได้พึงประเมินสุทธิเกินกว่าเกณฑ์ที่กฎหมายกำหนด คุณมีหน้าที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.90 แม้จะไม่มีงานประจำก็ตาม
ในการยื่น ภ.ง.ด.90 มีค่าลดหย่อน (ค่าลดหย่อน) ที่สามารถใช้ลดหย่อนภาษีได้อย่างถูกต้องตามกฎหมายของไทยอะไรบ้าง? เช่น ค่าการศึกษา เบี้ยประกัน หรือเงินบริจาค?
มีค่าลดหย่อนหลายประเภท เช่น ค่าลดหย่อนส่วนตัว, คู่สมรส, บุตร, บิดามารดา, ค่าเบี้ยประกันชีวิตและสุขภาพ, เบี้ยประกันบำนาญ, เงินลงทุนในกองทุน SSF/RMF, ดอกเบี้ยเงินกู้ยืมเพื่อซื้อที่อยู่อาศัย, และเงินบริจาคต่างๆ (การศึกษา, กีฬา, สาธารณประโยชน์, ทั่วไป) แต่ละประเภทมีเงื่อนไขและวงเงินที่แตกต่างกัน ควรตรวจสอบกับ กรมสรรพากร เพื่อความถูกต้อง
หากฉันกรอกข้อมูลผิดพลาดโดยไม่ได้ตั้งใจในการยื่น ภ.ง.ด.90 กรมสรรพากรมีขั้นตอนการแก้ไขหรือไม่? ฉันควรดำเนินการอย่างไร?
คุณสามารถแก้ไขแบบ ภ.ง.ด.90 ได้ โดยเข้าสู่ระบบ e-Filing อีกครั้ง และเลือกเมนู “ยื่นเพิ่มเติม” หรือ “แก้ไข” สำหรับแบบที่ยื่นไปแล้ว ระบบจะให้คุณแก้ไขข้อมูลที่ผิดพลาดได้ หากการแก้ไขทำให้มีภาษีเพิ่มขึ้น คุณต้องชำระภาษีเพิ่มเติมพร้อมเงินเพิ่ม หากทำให้มีภาษีลดลง คุณอาจได้รับคืนภาษี แต่จะใช้เวลาในการดำเนินการตรวจสอบ
ภาษีของ ภ.ง.ด.90 คำนวณอย่างไร? มีตัวอย่างการคำนวณง่ายๆ สำหรับฟรีแลนซ์หรือเจ้าของธุรกิจขนาดเล็กหรือไม่?
การคำนวณภาษี ภ.ง.ด.90 มีหลักการคือ (เงินได้พึงประเมิน – ค่าใช้จ่าย – ค่าลดหย่อน) = เงินได้สุทธิ จากนั้นนำเงินได้สุทธิไปคำนวณตามอัตราภาษีก้าวหน้า ตัวอย่าง: ฟรีแลนซ์มีรายได้ 500,000 บาท หักค่าใช้จ่ายเหมา 50% = 250,000 บาท หักค่าลดหย่อนส่วนตัว 60,000 บาท เงินได้สุทธิ = 190,000 บาท เนื่องจาก 150,000 บาทแรกได้รับการยกเว้นภาษี ส่วนที่เกิน 40,000 บาท จะถูกคิดภาษีตามอัตรา (เช่น 5%) = 2,000 บาท
รัฐบาลไทยมีช่องทางช่วยเหลืออย่างเป็นทางการ หรือสายด่วนให้คำปรึกษา หากฉันพบปัญหาในการยื่น ภ.ง.ด.90 หรือไม่?
มี คุณสามารถติดต่อสอบถามข้อมูลได้ที่สายด่วนกรมสรรพากร โทร. 1161 หรือติดต่อสำนักงานสรรพากรพื้นที่ใกล้บ้าน คุณยังสามารถเข้าชมเว็บไซต์ของกรมสรรพากร www.rd.go.th เพื่อค้นหาข้อมูล คู่มือ หรือใช้บริการแชทบอทของกรมฯ ได้อีกด้วย
ภ.ง.ด.90 และ ภ.ง.ด.94 มีความสัมพันธ์กันอย่างไร? ฉันจำเป็นต้องยื่นแบบฟอร์มทั้งสองนี้พร้อมกันหรือไม่?
ภ.ง.ด.94 คือแบบแสดงรายการภาษีเงินได้บุคคลธรรมดาครึ่งปี สำหรับผู้มีเงินได้บางประเภท (เช่น ค่าเช่า, วิชาชีพอิสระ, ธุรกิจ) ที่ต้องยื่นล่วงหน้าสำหรับครึ่งปีแรก ส่วน ภ.ง.ด.90 คือแบบยื่นภาษีประจำปีสำหรับเงินได้ทั้งปี หากคุณมีเงินได้ที่เข้าเกณฑ์ต้องยื่น ภ.ง.ด.94 คุณจะต้องยื่นทั้งสองแบบ โดยภาษีที่ชำระใน ภ.ง.ด.94 สามารถนำมาหักออกเมื่อยื่น ภ.ง.ด.90 ได้
สำหรับชาวต่างชาติที่ทำงานในประเทศไทยแต่ไม่มีสัญชาติไทย มีข้อควรระวังหรือข้อกำหนดเอกสารพิเศษใดๆ ในการยื่น ภ.ง.ด.90 หรือไม่?
ชาวต่างชาติที่พำนักอยู่ในประเทศไทยครบ 180 วันในปีภาษีนั้นๆ ถือเป็นผู้มีถิ่นที่อยู่ในไทยและมีหน้าที่ต้องยื่น ภ.ง.ด.90 เช่นเดียวกับคนไทย โดยใช้เลขประจำตัวผู้เสียภาษี (ซึ่งส่วนใหญ่เป็นเลขเดียวกับบัตรประชาชนสำหรับชาวต่างชาติ) เอกสารที่ต้องการมักจะเป็นหนังสือรับรองการหักภาษี ณ ที่จ่าย (ทวิ 50) และหลักฐานค่าลดหย่อนต่างๆ เช่นเดียวกับคนไทย สิ่งสำคัญคือต้องเข้าใจว่าเงินได้ที่ต้องนำมาคำนวณภาษีคือเงินได้ที่เกิดขึ้นในประเทศไทย หรือเงินได้ที่นำเข้ามาในประเทศไทยในปีภาษีนั้นๆ ควรปรึกษาผู้เชี่ยวชาญด้านภาษีเพื่อความถูกต้อง
