เคยไหมครับ/คะ กำลังดูราคาหุ้นเพลินๆ บนหน้าจอเทรด แล้วจู่ๆ ก็เห็นตัวอักษรแปลกๆ โผล่ขึ้นมาท้ายชื่อหุ้น? บางทีก็ ‘CA’ บางทีก็ ‘XD’ หรือบางทีก็ ‘H’ ไอ้เครื่องหมายพวกนี้มันคืออะไรกันแน่? ถ้าคุณเป็นนักลงทุนมือใหม่ หรือแม้แต่มือเก๋าที่ยังงงๆ กับสัญลักษณ์เหล่านี้ล่ะก็ บอกเลยว่าคุณไม่ได้ตัวคนเดียวครับ/คะ! เครื่องหมายพวกนี้แหละคือ ‘ภาษาลับ’ ที่ตลาดหลักทรัพย์ใช้สื่อสารกับนักลงทุน เป็นสัญญาณเตือน สัญญาณบอกสิทธิ หรือสัญญาณบอกให้ระวัง ถ้าเราไม่เข้าใจ ก็เหมือนขับรถไปบนถนนโดยไม่ดูป้ายจราจร อาจพลาดโอกาสดีๆ หรือเจอความเสี่ยงโดยไม่รู้ตัวได้เลย
เอาล่ะครับ/คะ มาเริ่มแกะรหัส ‘ภาษาลับ’ นี้กันทีละตัว เริ่มที่ตัวแรกที่อาจจะเห็นบ่อยๆ นั่นคือ ca คือ ‘Corporate Action’ (การดำเนินการของบริษัท) นั่นเอง เครื่องหมาย CA มักจะขึ้นท้ายชื่อหุ้นเพื่อแจ้งให้นักลงทุนทราบว่า ภายใน 7 วันข้างหน้า หุ้นตัวนี้กำลังจะมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้น เหตุการณ์พวกนี้อาจจะเกี่ยวข้องกับสิทธิประโยชน์ของเราในฐานะผู้ถือหุ้น หรืออาจจะส่งผลต่อการซื้อขายหุ้นของบริษัทก็ได้ครับ/คะ ลองนึกภาพว่ามันเหมือนตลาดหลักทรัพย์กำลังกระซิบเตือนเราล่วงหน้าประมาณ 1 สัปดาห์ว่า ‘เฮ้ หุ้นตัวนี้กำลังจะมีอีเวนต์สำคัญนะ ไปเช็คหน่อยว่าเป็นเรื่องอะไร!’ การเห็นเครื่องหมาย CA แล้วเข้าไปดูรายละเอียดว่าบริษัทจะทำอะไรต่อ ถือเป็นเรื่องสำคัญมากๆ สำหรับนักลงทุนที่อยากจะตามข่าวสารและวางแผนการลงทุนได้อย่างถูกต้องครับ/คะ เราสามารถเช็ครายละเอียดของ Corporate Action ได้จากโปรแกรมซื้อขายหุ้นของเรา หรือจากปฏิทินหลักทรัพย์บนเว็บไซต์ของตลาดหลักทรัพย์แห่งประเทศไทย ซึ่งข้อมูลตรงนี้มาจากบริษัทจดทะเบียนโดยตรงครับ/คะ
ถัดมาเป็นตระกูลที่สำคัญมากๆ สำหรับนักลงทุนสายรับสิทธิประโยชน์ นั่นคือกลุ่มเครื่องหมาย ‘X’ ครับ/คะ เครื่องหมายกลุ่มนี้ขึ้นต้นด้วยตัวอักษร ‘X’ ซึ่งย่อมาจาก Excluding หรือ ‘ยกเว้น’ บ่งบอกว่า ถ้าคุณซื้อหุ้นตัวนี้ในวันที่มีเครื่องหมาย X ขึ้น หรือหลังจากนั้น คุณจะ ‘ไม่ได้รับ’ สิทธิประโยชน์ที่เครื่องหมายนั้นๆ ระบุไว้ครับ/คะ นี่คือจุดสำคัญที่นักลงทุนหลายคนอาจจะพลาดไป ถ้าอยากได้สิทธิประโยชน์อะไรก็ตามที่เกี่ยวข้องกับเครื่องหมายตระกูล X คุณจะต้องทำการซื้อหุ้นตัวนั้น ‘ก่อน’ วันที่ขึ้นเครื่องหมาย X และถือหุ้นนั้นไว้จนถึงวันขึ้นเครื่องหมาย X ถึงจะมีสิทธิ์ได้รับสิทธิประโยชน์นั้นๆ ครับ/คะ
เครื่องหมาย ‘X’ ตัวที่เห็นบ่อยที่สุดน่าจะเป็น XD ครับ/คะ ย่อมาจาก Excluding Dividend หรือ ‘ยกเว้นเงินปันผล’ ถ้าหุ้นตัวไหนขึ้นเครื่องหมาย XD หมายความว่า ผู้ที่ซื้อหุ้นในวันนั้นหรือหลังจากนั้นจะไม่ได้สิทธิรับเงินปันผลที่บริษัทประกาศจ่ายในรอบนั้นครับ/คะ ถัดมาคือ XR ย่อมาจาก Excluding Right เป็นการบอกว่าผู้ซื้อหุ้นจะไม่ได้สิทธิจองซื้อหุ้นออกใหม่ ซึ่งส่วนใหญ่มักเป็นหุ้นเพิ่มทุนที่บริษัทเสนอขายให้ผู้ถือหุ้นเดิม เครื่องหมาย XM (Excluding Meeting) แปลว่าผู้ซื้อไม่มีสิทธิเข้าร่วมประชุมผู้ถือหุ้น ส่วน XW (Excluding Warrant) บอกว่าผู้ซื้อจะไม่ได้สิทธิรับใบสำคัญแสดงสิทธิที่จะซื้อหลักทรัพย์ หรือที่เรารู้จักกันในชื่อ ‘วอร์แรนต์’ ครับ/คะ
นอกจากนี้ ยังมีเครื่องหมาย ‘X’ ตัวอื่นๆ อีกหลายตัวที่อาจไม่เจอทุกวัน แต่ก็ควรรู้ไว้ครับ/คะ เช่น XS (Excluding Short-term Warrant) ยกเว้นสิทธิรับใบสำคัญแสดงสิทธิในการจองซื้อหลักทรัพย์ระยะสั้น, XT (Excluding Transferable Subscription Right) ยกเว้นสิทธิรับใบสำคัญแสดงสิทธิซื้อหุ้นเพิ่มทุนที่โอนได้, XI (Excluding Interest) ยกเว้นสิทธิรับดอกเบี้ย (ใช้กับตราสารหนี้), XP (Excluding Principal) ยกเว้นสิทธิรับเงินต้นที่บริษัทประกาศจ่ายคืน (ใช้กับตราสารหนี้), XA (Excluding All) ยกเว้นสิทธิทุกประเภทที่บริษัทประกาศให้ในคราวนั้น ซึ่งเจอไม่บ่อยนักครับ/คะ ยังมี XE (Excluding Exercise) แสดงการปิดสมุดทะเบียนพักการโอนหุ้นเพื่อให้ผู้ถือหุ้นนำตราสารสิทธิไปแปลงสภาพเป็นหุ้นอ้างอิง, XN (Excluding Capital Reduction Refund) ยกเว้นสิทธิในการรับเงินคืนจากการลดทุน และ XB (Excluding Other Benefits) ยกเว้นสิทธิประโยชน์อื่น เช่น สิทธิจองซื้อหุ้นในกรณีพิเศษอื่นๆ การรู้ความหมายของเครื่องหมายตระกูล X ทั้งหมดนี้จะช่วยให้เราไม่พลาดสิทธิประโยชน์ที่ควรจะได้รับจากการถือหุ้นครับ/คะ
ทีนี้มาถึงเครื่องหมายที่ขึ้นแล้วต้องสะดุ้งนิดหน่อยครับ/คะ เพราะมันคือสัญญาณเตือนหรือการระงับการซื้อขายชั่วคราว เครื่องหมายพวกนี้มักขึ้นเมื่อมีเหตุการณ์สำคัญเกิดขึ้นกับบริษัทที่อาจส่งผลกระทบต่อราคาหุ้น หรือเมื่อบริษัทไม่สามารถปฏิบัติตามกฎเกณฑ์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้ ตัวที่เห็นบ่อยๆ คือ H ย่อมาจาก Halt เป็นการห้ามซื้อขายหลักทรัพย์จดทะเบียนเป็นการชั่วคราว มักใช้เมื่อมีข้อมูลสำคัญที่อาจกระทบราคาหุ้นกำลังจะเปิดเผย หรือตลาดหลักทรัพย์ฯ กำลังรอคำชี้แจงจากบริษัท ระยะเวลาห้ามมักไม่เกินหนึ่งรอบการซื้อขายครับ/คะ ส่วน SP ย่อมาจาก Suspension เป็นการพักการซื้อขายหลักทรัพย์เป็นการชั่วคราวเช่นกัน แต่มีระยะเวลานานกว่า อาจจะเกินกว่าหนึ่งรอบการซื้อขาย มักเกิดขึ้นเมื่อบริษัทมีปัญหาที่รุนแรงกว่า เช่น ไม่ส่งงบการเงินตามกำหนด ฝ่าฝืนกฎเกณฑ์ หรือไม่สามารถชี้แจงข้อมูลสำคัญได้ทันที เปรียบเหมือนไฟแดงกะทันหันในตลาดหุ้นที่บอกให้เรา ‘หยุด’ เพื่อรอข้อมูลหรือความชัดเจนก่อนครับ/คะ
นอกจาก H กับ SP แล้ว ยังมีเครื่องหมายเตือนอื่นๆ อีกครับ/คะ เช่น C (Caution) แสดงว่าบริษัทจดทะเบียนมีเหตุการณ์ที่อาจมีผลกระทบต่อฐานะการเงินและการดำเนินธุรกิจ เช่น อยู่ระหว่างการแก้ไขปัญหาฐานะทางการเงิน หรือมีข้อพิพาททางกฎหมายที่สำคัญ ถ้าเจอเครื่องหมาย C ต้องอ่านรายละเอียดดีๆ เลยครับว่ามีอะไรน่ากังวลบ้าง ยังมี NP (Notice Pending) ที่บอกว่าตลาดหลักทรัพย์ฯ กำลังรอข้อมูลที่บริษัทต้องรายงาน และ NR (Notice Received) ที่บอกว่าตลาดหลักทรัพย์ฯ ได้รับการชี้แจงข้อมูลนั้นแล้ว ถ้าเป็นบริษัทที่เข้าข่ายอาจถูกเพิกถอน ก็จะมีเครื่องหมาย NC (Non-Compliance) ขึ้นเตือนครับ และสำหรับหุ้นที่อยู่ในกระบวนการจัดสรรหุ้นเกิน อาจมีเครื่องหมาย ST (Stabilization) ขึ้นในช่วงรักษาสมดุลราคาหุ้น สุดท้ายคือ P (Pause) ซึ่งเป็นเครื่องหมายห้ามซื้อขายชั่วคราว ใช้กับหลักทรัพย์บางประเภทโดยเฉพาะ ถ้าเจอเครื่องหมายเหล่านี้ แนะนำให้ ‘หยุด’ แล้วไปหาข้อมูลเพิ่มเติมจากตลาดหลักทรัพย์ฯ หรือเว็บไซต์ของบริษัทก่อนครับ/คะ อย่าเพิ่งรีบตัดสินใจซื้อขาย เพราะสถานการณ์อาจไม่ปกติ
และกลุ่มสุดท้ายที่เราจะพูดถึง คือมาตรการพิเศษจากตลาดหลักทรัพย์ฯ ที่ใช้กับหุ้น ‘ร้อนแรง’ หรือหุ้นที่มีการซื้อขายผันผวนผิดปกติ นั่นคือกลุ่มเครื่องหมาย ‘T’ ครับ/คะ ตลาดหลักทรัพย์ฯ จะขึ้นเครื่องหมาย T เพื่อกำกับดูแลการซื้อขายหุ้นที่มีการเก็งกำไรสูงผิดปกติ เพื่อป้องกันความเสียหายที่อาจเกิดขึ้นกับนักลงทุนรายย่อย และรักษาสมดุลของตลาด เครื่องหมาย T แบ่งออกเป็น 3 ระดับตามความเข้มงวดครับ/คะ
* T1 (ระดับการแจ้งเตือน 1): ถ้าหุ้นตัวไหนขึ้นเครื่องหมาย T1 หมายความว่า การซื้อขายหลักทรัพย์นั้นจะต้องซื้อด้วยบัญชีเงินสด หรือที่เรียกว่า ‘แคชบาลานซ์’ (Cash Balance) ครับ/คะ หมายความว่า นักลงทุนต้องมีเงินสดเต็มจำนวนในบัญชีซื้อขายก่อน ถึงจะสามารถส่งคำสั่งซื้อหุ้นตัวนั้นได้ จะใช้หลักทรัพย์อื่นเป็นหลักประกัน หรือใช้สิทธิวงเงินกู้ยืมเพื่อซื้อหลักทรัพย์ (Margin) ไม่ได้ครับ/คะ
* T2 (ระดับการแจ้งเตือน 2): เข้มงวดขึ้นมาอีกหนึ่งสเต็ป นอกจากจะต้องซื้อด้วยบัญชีเงินสด (Cash Balance) เหมือน T1 แล้ว ยัง ห้ามนำหลักทรัพย์ตัวนี้ไปคำนวณเป็นหลักประกัน ในการซื้อขายหลักทรัพย์อื่นด้วยครับ/คะ
* T3 (ระดับการแจ้งเตือน 3): เป็นระดับที่เข้มงวดที่สุด นอกเหนือจากเงื่อนไขของ T1 และ T2 แล้ว ยัง ห้ามหักกลบราคาค่าซื้อกับค่าขายหลักทรัพย์เดียวกันในวันเดียวกัน หรือที่เรียกว่า Net Settlement การติดเครื่องหมาย T3 ทำให้การเก็งกำไรระยะสั้นแบบซื้อแล้วขายทำกำไรในวันเดียวกันทำได้ยากขึ้นมากครับ/คะ
การลงทุนในหุ้นที่ติดเครื่องหมาย T จึงมีความผันผวนและความเสี่ยงในการเก็งกำไรสูงกว่าหุ้นปกติ นักลงทุนควรศึกษาข้อมูลให้ละเอียด และใช้ความระมัดระวังเป็นพิเศษก่อนตัดสินใจเข้าไปลงทุนในหุ้นกลุ่มนี้ครับ/คะ ข้อมูลเกี่ยวกับมาตรการกำกับการซื้อขายนี้ เราสามารถตรวจสอบได้จากเว็บไซต์ของตลาดหลักทรัพย์ฯ เช่นกันครับ
สุดท้ายนี้ อยากจะย้ำเรื่องสำคัญสำหรับเครื่องหมายตระกูล X อีกครั้ง นั่นคือเรื่องของ ‘วัน’ ครับ/คะ สมมติว่าหุ้น A ประกาศจ่ายปันผล และจะขึ้นเครื่องหมาย XD ในวันที่ 15 เดือนนี้ ถ้าคุณอยากได้ปันผล คุณต้องซื้อหุ้น A อย่างช้าที่สุดคือในวันที่ 14 ครับ/คะ และถือไว้จนถึงวันที่ 15 พอถึงวันที่ 15 ปุ๊บ คุณจะมีสิทธิ์รับปันผลแล้วครับ/คะ แม้จะขายหุ้นออกไปในวันที่ 15 เลยก็ตาม สิทธิต่างๆ จะนับจากใครเป็นผู้ถือหุ้น ณ วันที่ขึ้นเครื่องหมาย X ดังนั้น กฎทองง่ายๆ คือ ซื้อก่อนวันขึ้นเครื่องหมาย X ถ้าอยากได้สิทธิ์ครับ
สรุปแล้ว การเข้าใจเครื่องหมายต่างๆ ที่ขึ้นท้ายชื่อหุ้น ไม่ว่าจะเป็น ca คือ อะไร, ตระกูล X บอกอะไร, หรือเครื่องหมาย H, SP, T มีความหมายอย่างไร ถือเป็น ‘ภาษาลับ’ ที่นักลงทุนทุกคนควรรู้ครับ/คะ มันไม่ใช่เรื่องยากเลย แค่ทำความเข้าใจความหมายของแต่ละตัว และที่สำคัญคือ ต้องหมั่นตรวจสอบข่าวสารจากบริษัทจดทะเบียนและตลาดหลักทรัพย์ฯ อยู่เสมอ ก่อนตัดสินใจซื้อขายหุ้นตัวไหน ให้สังเกตดูเครื่องหมายท้ายชื่อหุ้นก่อนเสมอว่าเป็นปกติหรือไม่ มีเครื่องหมายอะไรแปลกๆ ขึ้นหรือเปล่า การทำแบบนี้จะช่วยให้เราวางแผนการลงทุนได้อย่างมีประสิทธิภาพมากขึ้น ได้รับสิทธิประโยชน์ครบถ้วน และหลีกเลี่ยงความเสี่ยงที่ไม่จำเป็นได้ครับ
จำไว้เสมอว่า การลงทุนมีความเสี่ยง ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลให้รอบคอบก่อนตัดสินใจลงทุนเสมอครับ การรู้เท่าทันข้อมูลในตลาดหุ้น โดยเฉพาะเครื่องหมายต่างๆ เหล่านี้ จะเป็นเครื่องมือสำคัญที่ช่วยให้คุณเป็นนักลงทุนที่แข็งแกร่งขึ้นในตลาดทุนไทยครับ!
