เพื่อนๆ เคยไหมครับ เห็นกราฟหุ้น กราฟทองคำ หรือแม้แต่กราฟบิตคอยน์ วิ่งขึ้นวิ่งลงจนเวียนหัว ไม่รู้ว่าราคาจะไปทางไหนต่อดี? บางทีก็แอบสงสัยว่า “ทำไมคนอื่นเขาถึงพอจะเดาทางได้นะ?”
จริงๆ แล้ว กราฟพวกนี้มันมี ‘ภาษา’ ของมันเองนะ เหมือนลายแทงที่นักเทรดเขาพยายามถอดรหัสกันอยู่ ภาษาที่ว่านี้แหละครับ คือ “รูปเทรด” หรือ รูปแบบกราฟราคา (Chart Patterns) และ รูปแบบแท่งเทียน (Candlestick Patterns) ที่เราจะมาคุยกันวันนี้แบบสบายๆ เข้าใจง่ายๆ เหมือนคุยกับเพื่อนที่ร้านกาแฟ
ลองนึกภาพตามนะครับ กราฟราคาที่เราเห็น ไม่ว่าจะเป็นรายวัน รายชั่วโมง หรือแม้แต่ราย 15 นาที มันคือบันทึกประวัติศาสตร์การต่อสู้ของคนซื้อ (Bullish) กับคนขาย (Bearish) ในช่วงเวลานั้นๆ การเคลื่อนไหวเหล่านี้พอเอามาเรียงต่อกันนานๆ มันมักจะสร้าง “รูปเทรด” หรือรูปแบบบางอย่างขึ้นมาซ้ำๆ ซึ่งรูปแบบเหล่านี้เองที่นักวิเคราะห์ทางเทคนิคเขาเชื่อว่า มันพอจะบอกนัยยะได้ว่า “ความรู้สึก” หรือ “แรงกระทำ” ของตลาดส่วนใหญ่กำลังจะไปทางไหน
การอ่าน รูปเทรด จึงเป็นทักษะสำคัญอย่างหนึ่งสำหรับคนที่อยากจะกระโดดเข้ามาในโลกของการเทรด ไม่ว่าจะเป็นการเทรดสั้นๆ แบบรายวัน (Day Trading) หรือจะลงทุนระยะยาวก็ตาม เพราะมันช่วยให้เราเห็นภาพรวมและอาจจะช่วยให้เราตัดสินใจได้ดีขึ้นว่าจะเข้าซื้อ (Long Position) หรือขาย (Short Position) ตรงไหนดี
**รูปเทรด มีกี่แบบกันนะ?**
เอาแบบง่ายๆ เลย รูปเทรด แบ่งออกหลักๆ ได้เป็น 2 กลุ่มใหญ่ๆ (แถมอีก 1 กลุ่มย่อยๆ) ครับ
1. **รูปเทรด แสดงการกลับตัวของแนวโน้ม (Reversal Pattern):** ชื่อก็บอกอยู่แล้วว่า “กลับตัว” รูปแบบพวกนี้มักจะปรากฏให้เห็นเมื่อแนวโน้มเดิมที่กำลังวิ่งอยู่ เริ่มหมดแรงครับ เหมือนรถที่กำลังวิ่งขึ้นเขามาเหนื่อยๆ แล้วกำลังจะเลี้ยวกลับลงเขา หรือวิ่งลงมาจนสุดทางแล้วกำลังจะกลับรถขึ้นไป รูปแบบพวกนี้เป็นสัญญาณเตือนว่า เฮ้ย! เทรนด์ที่วิ่งมานานอาจจะใกล้จบแล้วนะ เตรียมตัวให้ดี!
2. **รูปเทรด แสดงความต่อเนื่องของแนวโน้ม (Continuation Pattern):** ส่วนรูปแบบนี้จะตรงข้ามกันครับ มักจะเกิดขึ้นกลางๆ ทางของแนวโน้ม เหมือนรถที่วิ่งมาสักพักแล้วขอแวะปั๊มเติมน้ำมันแป๊บนึง ไม่ได้จะเลี้ยวกลับนะ แค่พักเหนื่อยเฉยๆ แล้วเดี๋ยวก็จะวิ่งไปต่อในทิศทางเดิม รูปแบบพวกนี้บอกว่า แรงผลักดันตามเทรนด์เดิมยังอยู่ แค่กำลังพักตัวสะสมพลัง
3. **รูปเทรด ที่กำลังเลือกทาง (Bilateral Patterns):** อันนี้ค่อนข้างกวนใจหน่อย เพราะมันบอกไม่ได้ชัดเจนว่าจะไปทางไหนดี เหมือนคนซื้อกับคนขายกำลังลังเล ไม่มีใครชนะขาด ต้องรอให้ราคา “Breakout” หรือทะลุออกจากกรอบ รูปแบบนี้ไปทางไหนก่อน ถึงจะพอรู้ว่าตลาดเลือกข้างไหนแล้ว
**รูปเทรด ยอดนิยม ที่ควรรู้จักไว้**
จากข้อมูลที่เรามี มี รูปเทรด แบบกราฟราคาหลายรูปแบบเลยที่นักเทรดนิยมใช้กัน ลองมาดูตัวอย่างที่น่าสนใจสักสองสามตัวอย่างนะครับ
* **รูปแบบหัวและไหล่ (Head and Shoulders):** ลองนึกภาพไหล่ซ้าย ไหล่ขวา แล้วมีหัวตรงกลางที่สูงกว่าไหล่ทั้งสองข้าง รูปแบบนี้มักจะเจอในแนวโน้มขาขึ้น และเป็นสัญญาณกลับตัวเป็นขาลงที่ค่อนข้างคลาสสิกเลยครับ เหมือนราคาพยายามจะขึ้นไปทำจุดสูงสุดใหม่ (หัว) แต่ขึ้นไม่ไหวแล้ว แรงซื้อเริ่มหมด แรงขายเริ่มเข้ามา การยืนยันว่ารูปแบบนี้ทำงานจริงๆ คือเมื่อราคาทะลุเส้น “Neckline” หรือเส้นเชื่อมระหว่างจุดต่ำสุดของไหล่ทั้งสองข้างลงมา
* **รูปแบบหัวและไหล่กลับด้าน (Inverse Head and Shoulders):** อันนี้ก็ตรงข้ามกับแบบแรกเลยครับ หน้าตาเหมือน Head and Shoulders กลับหัว มักจะเจอในแนวโน้มขาลง และเป็นสัญญาณกลับตัวเป็นขาขึ้นครับ เหมือนราคาพยายามจะลงไปทำจุดต่ำสุดใหม่ (หัวกลับด้าน) แต่ลงไม่ไหวแล้ว แรงขายเริ่มหมด แรงซื้อเริ่มเข้ามา ยืนยันเมื่อราคาทะลุเส้น Neckline ที่อยู่ข้างบนขึ้นไป
* **รูปแบบ Double Top และ Double Bottom:** สองรูปแบบนี้หน้าตาเหมือนตัว M (Double Top) และตัว W (Double Bottom) บนกราฟครับ
* **Double Top:** เหมือนราคาพยายามขึ้นไปชนเพดานสองครั้งที่ระดับใกล้ๆ กัน แล้วชนไม่ผ่าน ก็มีโอกาสสูงที่จะกลับตัวลง เป็นสัญญาณกลับตัวจากขาขึ้นเป็นขาลง ยืนยันเมื่อราคาต่ำกว่าจุดต่ำสุดตรงกลาง (Neckline)
* **Double Bottom:** ตรงข้ามกันครับ เหมือนราคาพยายามลงไปชนพื้นสองครั้งที่ระดับใกล้ๆ กัน แล้วลงไม่หลุด ก็มีโอกาสสูงที่จะกลับตัวขึ้น เป็นสัญญาณกลับตัวจากขาลงเป็นขาขึ้น ยืนยันเมื่อราคาทะลุจุดสูงสุดตรงกลาง (Neckline) ขึ้นไป
* **รูปแบบก้นถ้วย (Cup/ Rounding Bottom):** รูปแบบนี้หน้าตาเหมือนถ้วยหรือก้นกระทะครับ มักจะเห็นราคาค่อยๆ ไหลลงมาเป็นรูปโค้งๆ แล้วค่อยๆ ไต่ขึ้นไปช้าๆ รูปแบบนี้มักบ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงแนวโน้มจากขาลงเป็นขาขึ้นอย่างค่อยเป็นค่อยไป เหมือนแรงขายค่อยๆ หมด แรงซื้อค่อยๆ สะสม
* **รูปแบบเพชร (Diamond Pattern):** รูปแบบนี้เจอไม่บ่อยนักครับ หน้าตาเหมือนรูปเพชรหรือสี่เหลี่ยมขนมเปียกปูน เกิดจากการแกว่งตัวของราคาที่ตอนแรกกว้าง แล้วค่อยๆ บีบแคบเข้า แล้วก็ Breakout ออกไป มักจะเป็นสัญญาณกลับตัว แต่บางทีก็เป็นต่อเนื่องได้ครับ เป็น รูปเทรด ที่ต้องระวังและต้องรอการ Breakout เพื่อยืนยันจริงๆ
นอกจากนี้ยังมี รูปเทรด อื่นๆ อีกเยอะแยะเลยนะครับ เช่น สามเหลี่ยม (Triangle), Triple Top/Bottom, ลิ่ม (Wedge), ธง (Flag), ชายธง (Pennant) และอีกมากมาย แต่หลักการก็จะคล้ายๆ กันคือเป็นการตีความจากรูปทรงที่ราคาแสดงออกมาบนกราฟ
**มาดู รูปเทรด แบบแท่งเทียนกันบ้าง**
นอกจากการดู รูปเทรด ที่เป็นรูปทรงใหญ่ๆ บนกราฟแล้ว เรายังดู รูปเทรด ที่เกิดจากแท่งเทียนหนึ่งแท่ง หรือหลายๆ แท่งรวมกันได้ด้วยครับ แต่ละแท่งเทียนมันก็เล่าเรื่องราวในตัวมันเองอยู่แล้วนะ
* **ตัวแท่ง (Body):** บอกราคาเปิดและราคาปิด
* **ไส้เทียน (Wick/Shadow):** บอกราคาสูงสุดและราคาต่ำสุดที่เคยไปถึงในรอบเวลานั้นๆ
* **สีเขียว/ขาว:** ราคาปิดสูงกว่าราคาเปิด (แรงซื้อชนะ)
* **สีแดง/ดำ:** ราคาปิดต่ำกว่าราคาเปิด (แรงขายชนะ)
การเอาแท่งเทียนมาเรียงต่อกันเป็น รูปเทรด ก็ช่วยบอกนัยยะได้เหมือนกันครับ โดยเฉพาะ รูปเทรด แบบแท่งเทียนที่บอกสัญญาณการกลับตัวขาขึ้น (Bullish Candlestick Patterns) มักจะเจอในช่วงที่ราคาลงมาเยอะๆ แล้ว แล้วเริ่มมีรูปแบบเหล่านี้ปรากฏให้เห็น บ่งบอกว่าแรงซื้อเริ่มเข้ามา หรือความเชื่อมั่นในตลาดเริ่มเปลี่ยนไป
ตัวอย่าง รูปเทรด แท่งเทียนขาขึ้นยอดนิยม:
* **แท่งเทียนกลืนกินขาขึ้น (Bullish Engulfing):** แท่งเทียนสีเขียวแท่งใหญ่ที่เกิดขึ้นหลังแท่งเทียนสีแดงแท่งเล็ก แล้วตัวแท่งเขียว “กลืน” แท่งแดงได้มิด บ่งชี้ว่าแรงซื้อเข้ามาเยอะมากและเอาชนะแรงขายได้อย่างชัดเจน
* **แท่งเทียนค้อน (Hammer):** แท่งเทียนที่มีตัวเล็กๆ อยู่ข้างบน และมีไส้เทียนยาวๆ อยู่ข้างล่าง มักจะเจอตอนที่ราคาลงมาเยอะๆ เหมือนราคาพยายามจะลงไปต่ำ แต่ก็มีแรงซื้อดันขึ้นมาปิดสูงได้ บ่งชี้ถึงแรงซื้อที่เข้ามาต้านการลงและมีโอกาสกลับตัวขึ้น
* **แท่งเทียนดาวประกายรุ่ง (Morning Star):** รูปแบบ 3 แท่งเทียน เริ่มจากแท่งแดงยาวๆ ตามด้วยแท่งเล็กๆ (สีอะไรก็ได้ แต่ส่วนใหญ่จะเป็นสีตรงข้ามกับแท่งแรก หรือเป็น Doji) แล้วตามด้วยแท่งเขียวยาวๆ บ่งชี้ถึงการเปลี่ยนแปลงความเชื่อมั่นจากขาลงเป็นขาขึ้น เหมือนความมืด (แท่งแรก) ตามด้วยความลังเล (แท่งกลาง) แล้วก็เช้าวันใหม่ที่สดใส (แท่งสุดท้าย)
* **แท่งเทียนทหารสามนาย (Three White Soldiers):** แท่งเทียนสีเขียวยาวๆ 3 แท่งเรียงต่อกัน โดยแต่ละแท่งปิดสูงกว่าแท่งก่อนหน้าเล็กน้อย บ่งชี้ถึงแรงซื้อที่แข็งแกร่งและต่อเนื่อง เป็นสัญญาณขาขึ้นที่ค่อนข้างรุนแรง
* **แท่งเทียนเจาะทะลวง (Piercing Line):** รูปแบบ 2 แท่งเทียน ในแนวโน้มขาลง เริ่มจากแท่งแดงยาว ตามด้วยแท่งเขียวยาวที่เปิดต่ำกว่าจุดปิดของแท่งแดง แต่สามารถดันราคาขึ้นไปปิดได้เกินครึ่งหนึ่งของความยาวแท่งแดง บ่งชี้ถึงแรงซื้อที่เข้ามาอย่างมีนัยสำคัญและมีโอกาสกลับตัวขึ้น
การดู รูปเทรด แบบแท่งเทียนพวกนี้มักจะใช้ดูประกอบกับ รูปเทรด แบบกราฟราคา เพื่อเพิ่มความน่าเชื่อถือของสัญญาณ
**เอา รูปเทรด ไปใช้เทรดจริงยังไง? (ตัวอย่าง)**
การใช้ รูปเทรด ในการเทรดจริงๆ ไม่ใช่แค่จำชื่อและหน้าตาได้นะครับ แต่ต้องเอาไปประยุกต์ใช้กับการวางแผนเทรดด้วย โดยเฉพาะในการเทรดรายวัน (Day Trading) ที่เราต้องตัดสินใจเร็วๆ การเห็น รูปเทรด ชัดๆ ในกรอบเวลาที่สั้นลง (เช่น 15 นาที หรือ 30 นาที) สามารถช่วยให้เรากำหนดจุดเข้าซื้อ/ขาย จุดทำกำไร (Take Profit) และจุดตัดขาดทุน (Stop Loss) ได้
ลองย้อนไปดูตัวอย่างจากข้อมูลที่ให้มาหน่อยนะครับ (อันนี้เป็นตัวอย่างจากข้อมูลเก่าๆ เมื่อวันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2025 นะครับ ตลาดจริงมีการเปลี่ยนแปลงตลอดเวลา ห้ามนำตัวเลขไปใช้เทรดปัจจุบันเด็ดขาด!)
* **ตัวอย่างทองคำ (XAUUSD) วันที่ 14 กุมภาพันธ์ 2025:**
* ตอนนั้นราคาทองคำดูแข็งแกร่งมาก วิ่งขึ้นต่อเนื่องทำจุดสูงสุดใหม่ที่ 2,950 ดอลลาร์สหรัฐฯ ต่อออนซ์
* ปัจจัยที่คนมองตอนนั้นมีเรื่องความกังวลนโยบายภาษีของสหรัฐฯ ที่ทำให้คนหันมาถือสินทรัพย์ปลอดภัยอย่างทองคำ
* มีข้อมูลวิเคราะห์ที่บอกว่ามีแรงซื้อกลับเข้ามา ลุ้นให้ขึ้นไปชน “BOS” (Break of Structure – เป็นศัพท์เทคนิคหมายถึงการทะลุโครงสร้างราคาเดิม)
* มีการประเมินเป้าทำกำไรตามหลัก Fibonacci ที่ระดับ 127-161 (อันนี้ก็เป็นเครื่องมือทางเทคนิคอีกอย่างที่ใช้หาเป้าหมายราคา)
* สำหรับจุดเทรดที่มีการพูดถึงในตอนนั้น (ย้ำว่าเป็นตัวอย่างจากอดีต): เข้าซื้อที่ 2921.51 ดอลลาร์สหรัฐฯ, เป้าทำกำไรที่ 2963.49 หรือ 2990.50 ดอลลาร์สหรัฐฯ, และจุดตัดขาดทุนที่ 2878.07 ดอลลาร์สหรัฐฯ
* แต่! ข้อมูลก็บอกด้วยว่า RSI (Relative Strength Index – ตัวชี้วัดที่บอกว่าราคาซื้อมากไปหรือขายน้อยไป) ตอนนั้นเข้าเขต Overbought (ซื้อมากเกินไป) แล้วนะ ซึ่งอาจเป็นสัญญาณให้ระวังการกลับตัว หมายความว่าเห็น รูปเทรด หรือสัญญาณขึ้นอย่างเดียวไม่พอ ต้องดูตัวชี้วัดอื่นประกอบด้วย
* **ตัวอย่างบิตคอยน์ (BTCUSD) วันที่ 13 กุมภาพันธ์ 2025:**
* ตอนนั้นราคาบิตคอยน์อยู่ที่ประมาณ 97,897 ดอลลาร์สหรัฐฯ ปรับตัวขึ้นเล็กน้อย (+2.08%)
* ปัจจัยขับเคลื่อนส่วนหนึ่งอาจมาจากการคาดการณ์ข้อมูลเงินเฟ้อของสหรัฐฯ (ซึ่งส่งผลต่อสินทรัพย์ดิจิทัล) รวมถึงข่าวอื่นๆ เช่น เรื่องแฮ็กเกอร์ Bitcoin ETF (อันนี้เป็นปัจจัยภายนอก)
* มีการวิเคราะห์ว่ามีแรงขายเข้ามาบ้าง (เหมือนเป็นการปรับฐาน) แต่ก็ยังลุ้นให้ราคายกฐานขึ้นต่อตามโครงสร้างราคาเดิม
* มีการมองเป้าหมายราคาจากการย่อตัวตามหลัก Fibonacci ที่ระดับ 50-61.8% (อันนี้ก็เป็นวิธีการหาจุดกลับตัวหรือเป้าหมายราคาอีกแบบ)
* สำหรับจุดเทรดที่มีการพูดถึงในตอนนั้น (ย้ำว่าเป็นตัวอย่างจากอดีต): เข้าซื้อที่ 96861.54 ดอลลาร์สหรัฐฯ, เป้าทำกำไรที่ 98451.95 หรือ 100213.63 ดอลลาร์สหรัฐฯ, และจุดตัดขาดทุนที่ 95662.63 ดอลลาร์สหรัฐฯ
* ข้อมูลบอกว่า RSI ตอนนั้นเข้าเขต OverSold (ขายมากเกินไป) แล้ว ซึ่งอาจเป็นสัญญาณให้หาจังหวะรอการกลับตัวขึ้น
จากสองตัวอย่างนี้ เราจะเห็นว่าการใช้ รูปเทรด ไม่ใช่แค่ดูรูปแบบอย่างเดียว แต่ต้องเอาไปประกอบกับปัจจัยอื่นๆ ด้วย ทั้งปริมาณการซื้อขาย (Volume), ตัวชี้วัดทางเทคนิคต่างๆ (Indicators), ข่าวสารปัจจัยพื้นฐาน (Fundamental Factors) และที่สำคัญที่สุดคือ “การบริหารความเสี่ยง” (Risk Management) ครับ
การเห็น รูปเทรด ที่บอกว่าราคามีโอกาสขึ้น ไม่ได้แปลว่าราคาจะขึ้น 100% นะครับ มันแค่เพิ่ม “ความน่าจะเป็น” ให้กับการคาดการณ์ของเรา การวางจุดตัดขาดทุน (Stop Loss) จึงสำคัญมากๆ ถ้า รูปเทรด ที่เราเห็นมันไม่ทำงาน หรือราคาไปในทิศทางตรงข้าม เราก็ต้องยอมตัดขาดทุนเพื่อรักษาเงินต้นไว้ ไม่ให้เสียหายหนัก
**สรุปส่งท้าย**
รูปเทรด ทั้งแบบกราฟราคาและแบบแท่งเทียน ก็เหมือนเครื่องมือ หรือลายแทงอย่างหนึ่ง ที่ช่วยให้เราพอจะมองเห็น “ภาษากาย” ของตลาดได้ว่า คนซื้อกับคนขายเขากำลังคิดอะไรกันอยู่ มันช่วยให้เราหาจุดเข้า จุดออก ที่ดูแล้วมีความสมเหตุสมผลมากขึ้น แต่ก็ไม่ใช่เครื่องมือวิเศษที่จะทำให้เราคาดการณ์ตลาดได้แม่นยำ 100%
การเรียนรู้เรื่อง รูปเทรด เป็นก้าวแรกที่ดีในการทำความเข้าใจการวิเคราะห์ทางเทคนิคครับ แต่สิ่งสำคัญกว่าคือการฝึกฝน การนำไปใช้ร่วมกับเครื่องมืออื่นๆ การบริหารเงินทุน และการจัดการความเสี่ยงอย่างเคร่งครัด
จำไว้เสมอว่า ตลาดการเงินมีความผันผวนสูง และการลงทุนในผลิตภัณฑ์อนุพันธ์ (เช่น Forex, สัญญาซื้อขายส่วนต่าง หรือ CFD) ก็มีความเสี่ยงสูงมากๆ ครับ
⚠️ จำไว้เสมอว่า การลงทุนในผลิตภัณฑ์อนุพันธ์มีความเสี่ยงสูง อาจทำให้สูญเสียเงินลงทุนทั้งหมด หรืออาจขาดทุนเกินกว่าเงินลงทุนเริ่มต้นได้ ผู้ลงทุนควรศึกษาข้อมูลให้รอบคอบและบริหารความเสี่ยงอย่างจริงจังก่อนตัดสินใจลงทุน
ขอให้เพื่อนๆ สนุกกับการเรียนรู้เรื่อง รูปเทรด และเทรดอย่างมีความสุขและปลอดภัยในตลาดการเงินนะครับ!
